W kwietniu 2019 Minister rodziny, pracy i polityki społecznej  podpisała drugi program – po usługach opiekuńczych dla osób niepełnosprawnych – który finansowany będzie z środków Solidarnościowego Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych. Opieka wytchnieniowa to program adresowany do członków rodzin lub opiekunów sprawujących bezpośrednią opiekę nad dziećmi/osobami niepełnosprawnymi.

Na realizację programu zarezerwowano w ub. roku 110 mln złotych.

– Na początku roku ogłosiliśmy roczny plan wsparcia dla osób niepełnosprawnych, a dziś stawiamy kolejny krok w jego realizacji. Podpisałam program Opieki wytchnieniowej, z którego skorzystać będą mogli członkowie rodzin lub opiekunowie sprawujący bezpośrednią opiekę nad dzieckiem/osobą niepełnosprawną. Bardzo nam zależało na tym, żeby zapewnić wsparcie opiekunom, żeby mogli choć chwilę odpocząć, mając świadomość, że ich najbliższa osoba jest bezpieczna i ma zapewnioną fachową opiekę – mówiła ówczesna minister rodziny, pracy i polityki społecznej Elżbieta Rafalska.

Cel programu

Głównym celem programu (poprzez możliwość uzyskania doraźnej, czasowej pomocy w formie opieki wytchnieniowej) jest wsparcie członków rodzin lub opiekunów sprawujących bezpośrednią opiekę nad:

• dziećmi niepełnosprawnymi z orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji;
• osobami ze znacznym stopniem niepełnosprawności.

Z Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności wynika, że w pierwszych trzech kwartałach ubiegłego roku w Polsce było 819 tys. osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności. Natomiast według danych z systemu SI EKSMOON ponad 1 mln osób posiada prawomocne orzeczenie lub wyrok sądu o znacznym stopniu niepełnosprawności. W systemie figuruje też ponad 220,8 tys. dzieci niepełnosprawnych (do 16 lat). Ich rodzice i opiekunowie to potencjalni beneficjenci programu.

„Opieka wytchnieniowa” może odciążyć opiekunów m.in. poprzez zapewnienie im wsparcia w wykonywaniu dotychczasowych obowiązków lub zapewnienie zastępstwa, dzięki któremu opiekunowie zyskają czas dla siebie” – czytamy w opisie programu.

Program adresowany jest do gmin i powiatów. Zakłada finansowe wsparcie samorządów (do 80 proc. kosztów realizacja zadania) w zakresie świadczenia opieki wytchnieniowej – w formie pobytu dziennego, pobytu całodobowego lub w formie poradnictwa specjalistycznego (psychologicznego lub terapeutycznego) oraz w zakresie nauki pielęgnacji, rehabilitacji i dietetyki.

Trzy moduły

Program jest realizowany w trzech Modułach.

• W Module pierwszym świadczenie opieki wytchnieniowej (w formie pobytu dziennego) skierowane będzie do opiekunów, którzy nie korzystają z innych form usług w miejscu zamieszkania osoby niepełnosprawnej, w ośrodku wsparcia, domu pomocy społecznej
• Moduł drugi to rozszerzenie usług opiekuńczych w formie pobytu całodobowego: w ośrodkach wsparcia posiadających miejsca całodobowego pobytu; w mieszkaniach chronionych
• Z kolei Moduł trzeci zakłada zapewnieniem opiekunom możliwości skorzystania z poradnictwa specjalistycznego (psychologicznego lub terapeutycznego) oraz nauki w zakresie pielęgnacji, rehabilitacji i dietetyki.

Do wykorzystania w trzech Modułach opiekunowie będą mieli 14 dni dla opieki wytchnieniowej w formie pobytu całodobowego oraz limit 240 godzin dla opieki wytchnieniowej w formach, o których mowa w module pierwszym i trzecim.

Po przekroczeniu limitu opiekunowie, których dochód nie przekracza 350 proc. obowiązującego kryterium dochodowego określonego w ustawie o pomocy społecznej, nadal będą mogli korzystać ze wsparcia – za kolejne 240 godzin opieki  i 14 dni opieki wytchnieniowej zapłacą połowę kosztów jej realizacji. Gmina będzie przyznawać opiekę wytchnieniową na wniosek członka rodziny lub opiekuna sprawującego bezpośrednią opiekę wydając decyzję administracyjną.

Fundusz Solidarnościowy

Zapewnienie opiekunom wsparcia w postaci opieki wytchnieniowej to jedno z założeń Solidarnościowego Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych.   Ustawa dotycząca utworzenia Funduszu Solidarnościowego weszła w życie 1 stycznia 2019 roku. Fundusz ma celu wsparcie społeczne, zawodowe lub zdrowotne osób niepełnosprawnych.

31 stycznia 2019 r. ogłoszono plan działania na rzecz wsparcia osób niepełnosprawnych na rok 2019. W sumie to dziesięciopunktowy program wsparcia osób niepełnosprawnych. Na jego realizację w tym roku przewidziano przychody Funduszu w wysokości 647 mln złotych

Opieka wytchnieniowa to drugi program – po usługach opiekuńczych dla osób niepełnosprawnych – podpisany przez minister rodziny, który finansowany będzie ze środków SFWON.